سرطان پستان شایع‌ترین سرطان زنان در جهان است و تعداد مبتلایان به این نوع از سرطان در جهان به خصوص در کشورهای توسعه‌یافته روند روبه رشدی دارد.
تدابیر پزشکی که برای سرطان پستان انجام می‌شود شامل؛ جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی، هورمون‌درمانی و ایمنی‌درمانی و بازسازی پستان است. جراحی پستان یا ماستکتومی درمان اولیه این بیماری است که همراه با شیمی‌درمانی، یا به تنهایی و یا ترکیبی انجام می‌شود.
سرطان به دلیل ماهیت مزمن بر جنبه‌های مختلف زندگی افراد تاثیرگذار است و موجب تغییر کیفیت زندگی می‌شود. نتایج یک مطالعه فراتحلیل در سال ۲۰۱۹ نشان داده که کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان پستان در ایران پایین است و ۷۶ درصد از این بیماران کاهش کیفیت زندگی داشته‌اند. این موضوع نشان‌دهنده این است که مجموع اقدامات و برنامه‌هایی که تاکنون برای مبتلایان انجام شده، نتوانسته کیفیت زندگی آن‌ها را افزایش دهد و این موضوع نیازمند توجه بیشتری است.
خودمراقبتی؛ مفهومی است که برای ارتقای کیفیت زندگی افراد و موضوعی اثرگذار در رفتارهای سلامتی افراد، مورد توجه قرار گرفته است. خودمراقبتی یک عملکرد آگاهانه و آموختنی است و در آن به مراقبت افراد از خود به عنوان اصلی‌ترین فرد، تاکید می‌شود تا از این طریق سلامتی خود را حفظ و ارتقا دهند.
با توجه به این‌که خودمراقبتی در افزایش کیفیت زندگی افراد موثر است، پژوهشگران با انجام یک تحقیق تاثیر آموزش خودمراقبتی را در بیمارانی که جراحی پستان انجام داده‌اند، بررسی کردند.
برای انجام این تحقیق که در سال ۱۳۹۹ در تهران انجام شد، ۶۰ نفر از بیماران ماستکتومی‌شده بیمارستان امام خمینی مورد بررسی قرار گرفتند. افراد به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. اطلاعات افراد و وضعیت کیفیت زندگی آن‌ها از طریق پرسش‌نامه‌ها جمع‌آوری شد. افراد گروه مداخله به مدت شش جلسه ۴۵ تا ۶۰ دقیقه‌ای تحت آموزش خودمراقبتی مجازی قرار گرفتند. پس از مداخله نیز کیفیت زندگی هر دو گروه بیماران مورد بررسی قرار گرفت.
بررسی‌های این مطالعه نشان داد که تفاوت کیفیت زندگی دو گروه پیش از آموزش‌ خودمراقبتی به گروه مداخله، معنادار نبوده است ولی بعد از آموزش‌ها این تفاوت معنادار شده است.
نتایج این تحقیق حاکی از آن است که آموزش خودمراقبتی بر افزایش کیفیت زندگی بیماران جراحی شده سرطان پستان، تاثیر گذار است.
پژوهشگران این مطالعه می‌گویند: در بیماران مبتلا به سرطان پستان، بعد از جراحی ماستکتومی، کیفیت زندگی تحت تاثیر قرار می‌گیرد. مطالعات نشان داده‌اند که ماستکتومی در زنان مبتلا به سرطان پستان، موجب می‌شود که زنان از ظاهر خود راضی نباشند، احساس جذابیت ظاهری کمتری داشته باشند و به همین دلیل کیفیت زندگی آن‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرد. خودمراقبتی به عنوان یک راهکار نتایج مطالعه حاضر، همراستا با سایر نتایج مطالعات مشابه نشان داد که برنامه خودمراقبتی می‌تواند یک مداخله موثر در بهبود کیفیت زندگی این بیماران باشد.
در انجام این تحقیق کاتوشا مهین‌فر، افسانه صدوقی اصل و انوشیروان کاظم نژاد؛ پژوهشگران دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تربیت مدرس، مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه خرداد ماه سال جاری به صورت مقاله علمی با عنوان «تاثیر برنامه خود مراقبتی بر کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان ماستکتومی شده» در نشریه پژوهش پرستاری منتشر شده است.
منبع: ایسنا